Stemmachines die bij verkiezingen ook in veel Nederlandse gemeenten worden gebruikt, zijn tamelijk gemakkelijk te manipuleren.
Dat is de conclusie van een geheim rapport dat is opgesteld in opdracht van de Ierse regering. Volgens de samenstellers van het rapport is het niet moeilijk om een gewijzigde stemlijst in de machine aan te brengen waardoor kiezers op de ‘verkeerde’ kandidaten zouden kunnen stemmen.
Het rapport is door de nieuwsredactie van de Ierse publieke omroep RTE via een beroep op de wet openbaarheid bestuur (WOB) boven tafel gekomen.
Onderzoekers van het consultantsbureau Zerflow testten de stemmachines van het Nederlandse bedrijf Nedap die in Ierland bij de algemene verkiezingen en het laatste referendum werden gebruikt. Het bleek daarbij mogelijk de sleutel waarmee de kast wordt ingeschakeld, mee te nemen en te laten kopiëren.
Met behulp van een dergelijke sleutel kan na het sluiten van eenstembureau nog snel een aantal stemmen worden uitgebracht. Overigens hoeft men voor het laten maken van een sleutel niet eens over het fysieke exemplaar te beschikken. Als men het nummer weet, kan er al een kopie worden gemaakt.
Inwendig
De onderzoekers van Zerflow hadden verder hun bedenkingen over deconstructie van de achterkant van de stemmachines. Kwaadwillenden zouden vrij snel bij het inwendige gedeelte van het apparaat kunnen komen.
Ook het feit dat de back-up van de gegevens gewoon in de stemmachine achterblijft als de cartridge met de uitgebrachte stemmen na het sluiten van het stembureau naar het hoofdstembureau wordt overgebracht, kan volgens de onderzoekers niet door de beugel.
Tenslotte is het onduidelijk wat er gebeurt als er een stroomstoringoptreedt op het moment dat iemand zijn stem uitbrengt. De onderzoekers konden niet achterhalen of die stem al dan niet wordt geregistreerd.
Het ministerie van Milieu en Lokaal Bestuur wijst de kritiek grotendeels van de hand. Een woordvoerder van dit ministerie wijst erop dat alle stemmachines tijdens de verkiezingen continu in het oog worden gehouden door een lid van het stembureau.
Vooralsnog gaat het ministerie er van uit dat tijdens de lokale en Europese verkiezingen in 2004 alle Ierse stemmenbureaus van een stemmachine zijn voorzien.
Geheugens
Ook woordvoerder Hans van Wijk van Nedap weerlegt alle kritiek. “De stemresultaten worden op vier gescheiden geheugens opgeslagen en diverse keren in het proces met elkaar vergeleken, dus dat is heel betrouwbaar”, meent Van Wijk.
De Nederlandsche Apparatenfabriek Nedap heeft naar eigen zeggen nu ongeveer 85 procent van alle Nederlandse gemeenten voorzien van een stemmachine. Slechts 36 gemeenten in Nederland stemmen met het ouderwetse potlood. De machines zijn getest TNO in Delft en een bedrijf in Luxemburg.
“Het onderzoek is bekend bij ons, maar wij hebben geen verzoek ontvangen uit Ierland om de systemen te veranderen”, aldus Van Wijk. “De generieke sloten die nu op de stemkasten zitten kunnen vervangen worden door veiligheidssloten, maar dat vond men niet nodig.” Volgens Van Wijk is dat ook niet nodig omdat er altijd voldoende mensen aanwezig zijn die toezicht houden op het stemmen en op de computers. “Organisatorisch is het in Ierland nog veiliger dan hier.”
Het laatste wat er in Ierland aan de stemmachines veranderd is, zijn de tweetalige displays, in Iers en Engels. Daarnaast zijn de lcd-schermpjes vervangen door led-schermpjes omdat dat beter afleesbaar is. En de ruimte per verkiesbare partij is vergroot zodat het overzichtelijker wordt. “Allemaal aanpassingen aan de user interface dus”, besluit Van Wijk.
Gepubliceerd op Webwereld